Kuipplanten

Kuipplanten zijn meerjarige planten die in de zomer buiten kunnen staan. Ze zijn niet winterhard en moeten naar binnen als de temperatuur onder 5º C komt. Zorg ervoor dat de planten op een lichte en tochtvrije plek staan. De potgrond moet goed vochtig zijn en regelmatig worden gecontroleerd. Door de warmte en de luchtbeweging kan de verdamping namelijk sterk toenemen. De risico's van een te snelle verdamping worden enigszins beperkt door grote potten te gebruiken. Hierdoor krijgen de planten ook meer stabiliteit en zullen zij minder snel omvallen.
De ruime definitie van de term kuipplanten heeft tot gevolg dat het assortiment geweldig groot is. Er zijn immers ook gewone kamerplanten die, als ze groot genoeg zijn, als kuipplant worden gebruikt. 

De volgende planten zijn voor het assortiment van groot belang:

Anisodontea, Abutilon, Argyranthema frutescens, Bougainvillea, Fuchsia, en zeker niet te vergeten Laurus nobilis.
Afgezien van de rijke bloei en de vele kleuren bieden deze planten ook veel variatie in vorm. Er zijn zowel stammen als struiken en piramides.

Veel kuipplanten bieden een extra natuurbeleving door de verspreiding van een heerlijke geur. Deze eigenschap is te vinden bij zeer bekende plantensoorten, maar ook bij minder beroemde kuipplanten. 

Goede voorbeelden van geurende kuipplanten zijn onder andere:
Solanum, Lavandula, Laurus, Heliotropium, Lantana, Cestrum, Nerium, Gardenia, Asclepias, Myrtus, Mentha en Passiflora.

De wintertuin of oranjerie en kuipplanten zijn 2 oude begrippen die in de jaren 1600 hun intrede deden.

Vlug kon men ondervinden dat deze plantensoorten zich hier niet aanpasten en dat er maatregelen moesten worden genomen om ze te overwinteren. Zo werden houten gebouwen over de planten heen gebouwd met vensters gericht naar het zuiden. Zo ontstond de eerste wintertuin. De naam oranjerie is ontleend aan 1 van de eerste bewoners van de overwinteringsruimte, nl. de oranjeappel of sinaasappel samen met de citroen. Later, omstreeks 1700, werd de wintertuin uit glas vervaardigd en in de omgeving van gezelschaps- of andere leefruimten gebouwd. Het was een verlenging van de woonvertrekken, waar zich men in een zuiderse omgeving waande. Deze ruimte was niet alleen met planten, maar ook met allerlei ornamenten en meubelen aangekleed, en werd ook als verzamel- en kweekplaats gebruikt.

In die jaren van 1600 bestond er bij de rijkelui een echte verzamelwoede voor planten die vanuit de zuiderse landen werden ingevoerd. Zij werden dan in de tuinen in de volle grond uitgeplant. De eerste kuipplanten waren de oranjeappel, de granaatappel, de oleander, de japanse mispel, e.a. Vlug kon men ondervinden dat we onze kuipplanten moeten overwinteren. 
Bijgevolg moest men deze planten transportabel maken. Men gebruikte daarvoor houten kuipen die voorzien waren van handvaten om het transport te vergemakkelijken. 
Vandaar de naam kuipplanten.

Voorlichting heeft het tuinieren erg gestimuleerd. Kuipplanten en winterplanten zijn een vast gegeven geworden. Kuipplanten zijn ook ideale planten om het terras of het balkon te versieren.

Wintertuinen zijn terug meer in trek. De redenen van de terugkeer? Energie is sinds jaren duur geworden. Daardoor wordt er meer in glas in het bouwproces geïntegreerd. Ook de verandabouw heeft zich enorm uitgebreid. Hierdoor krijgt men een gezonder leefmilieu en een apart micro-klimaat waar we ons als mens goed in voelen. Een gezellige ruimte zonder planten is toch ondenkbaar?

De wintertuin biedt een unieke gelegenheid planten onder gunstige voorwaarden in de woonruimten te verwerken. De mogelijkheden zijn ook toegenomen om het houden van planten zo gemakkelijk mogelijk te houden, bijv. automatisering van voeding en gieten, rijke keuze in planten en de teelt in potten. We hebben ook meer vrije tijd. Deze tijd vullen we graag in, en tuinieren is in.

Stel jezelf de vraag wat het doel is van de wintertuin? 

Gewoon een gezellige ruimte vormen, er wordt dan 1/3 van de oppervlakte voor beplanting voorzien of als bergplaats dienen voor vorstgevoelige planten. Zorg bij het beplanten van een wintertuin voor een harmonische overgang van wintertuin naar tuin. 
Een goede beplanting moet het hele jaar kunnen presenteren door veelzijdigheid : bladvallende, bladhoudende, bloem- en vruchtdragende soorten, bomen, struiken en bodembedekkers. Door planten met eenzelfde warmtebehoefte te gebruiken. Een grote verscheidenheid geeft minder ziekten en insecten. Gebruik een aangepaste potgrondmengsel volgens de zuurtegraad, herkomst, waterbehoefte en lichtbehoefte. En vooral rekening houden met het gietwater.

Als kuipplanten beschouwen we planten die mooi overkomen in pot, en die ook makkelijk in pot te houden zijn. In het kuipplantensortiment onderscheiden wij een 4-tal plantengroepen.

1. Boomkwekerijprodukten : 

Corylus avelana 'Contorta', Nothofagus, Chionanthus virginicus, Forthergilla, Hydrangea, Euonymus maculata 'Pungens', Acer palmatum, Skimmia, Viburnum, 
Hibiscus syriacus hybriden, e.a.

2. Vaste planten : 

Lavandula, Santolina, Hosta, Lobelia, Chrysanthemum-soorten, e.a.

3. De vormplanten in allerlei vormen en figuren :

Buxus, Taxus, Ligustrum.

4. Mediteranne of subtropische planten.

Deze groep planten genieten de laatste jaren een groeiende belangstelling.

4.1. Zomerbloeiers : 

Abutilon, Acca sellowiana, Agapanthus, Anisodontea, Beloperone, Callistemon, Cassia-soorten, Erythrina, Eugenia, Myrthus, Fuchsia, Iochroma, Lagerstroemeria, Lantana hybriden, Leonotus, Citrus, Oleander, Plumbago, Punica, Solanam, Russelia, Tecomaria, Lavatera en Tibouchina.

4.2. Mooie bladplanten : 

Eriobotrya, Pittosporum, Choisya, Arbutus, Coprosma, Eucalyptus, Eugenia, Griselinia, Laurus, Metrosideros, Nandina, Phormium, Photinia, Pistacia, Viburnum tinus.

4.3. Schaduwlievende planten : 

Sparmania, Asparagus falcatus, Camellia japonica, Fuchsia,
Nandina, Corokia, Fatsia japonica,....e.a.

4.4 Wintergroene planten : 

Naast een groot aantal wintergroene exoten is een nog groter aantal wintergroene "normale" planten die heel goed zijn toe te passen in een exotische tuin. Niet alle planten zijn zondermeer toe te passen. Dus wat maakt een plant geschikt? Allereerst het blad speelt een belangrijke rol. Hoe groter, glanszender en donkerder hoe beter. Let wel, hier schuilt wel weer het gevaar dat deze planten het 's winters extra moeilijk kunnen krijgen. Doordat planten met wintergroene bladeren ook 's winters verdampen en dit verlies dan niet uit de bevroren bodem is aan te vullen. Hierdoor ontstaat de kans dat het blad ondanks de kou verbrandt. Dus hoe groter het blad des te meer risico dat dit beschadigd raakt.

Stel aan potten en kuipen de volgende eisen :

- decoratief zijn, maar je mag er niet mee overdrijven.
- gemakkelijk te transporteren en lang houdbaar zijn. 
- een groot steunvlak bezitten, waardoor de windvastheid wordt verhoogd. 
- indien mogelijk de pot kunnen verankeren. 
- gemakkelijk hanteerbaar zijn tijdens het verpotten. 

Een goede kwaliteit potgrond bevat slechts voeding voor ongeveer 6 weken. De potgrond moet een groot poriënvolume bezitten en een juiste N-P-K- verhouding hebben en in de juiste hoeveelheid. Vooral de stabiliteit speelt een belangrijke rol. Hoe stabieler het substraat, hoe minder men moet verpotten. Deze stabiliteit kan men bekomen door het bijmengen van tuinaarde, leemgrond, kiezel en andere middelen die langdurig meegaan. Men voegt dan 30 % bij een bloemenpotgrond aan.

De waterbehoefte van de kuipplanten verschilt sterk van soort tot soort. 

De oorsprong van hun behoeften zijn steeds terug te vinden in de omstandigheden dat de kuipplant groeit in zijn natuurlijke biotoop. 
Het seizoen is bepalend. Over het algemeen geef je meer water in de lente en vooral in de zomer, dan in de winterperiode wanneer de planten in rust zijn.
Ook de vorm is bepalend : hoe meer bladeren of bloemen een plant heeft, hoe meer behoefte er aan water zal zijn en hoe meer je moet gieten. Die bladeren bepalen mee hoeveel water we in de zomer dienen te geven. Loopt het regenwater langs de stengels in de pot, of werkt het blad juist als een paraplu? 

Toch kunnen die richtlijnen nogal verschillen afhankelijk van de standplaats. Eenzelfde plant zal op een warme standplaats meer water verbruiken dan op een koelere. Dit is vooral belangrijk bij wintergroene planten in hun winterkwartier. Een plant die in de wind staat verdampt veel meer water dan een plant in een beschutte hoek. Kuipplanten die buiten staan krijgen 's zomers ook af en toe een plens regenwater over zich heen en in dat geval hoeft u niet of minder te gieten.

De twee grootste problemen bij het houden van kuipplanten zijn voor de hand liggend. In de zomer kan de plant verdrogen door tekort aan water. Nog meer kuipplanten laten het loodje door een teveel aan water. Veel kuipplanten haten natte voeten, zeker in de winterperiode. De wortels krijgen bij wateroverlast geen zuurstof meer en rotten weg. Let er dus op bij het planten dat de potten goed afwateren en dat er op schotels niet dagenlang water blijft staan. Ook de kwaliteit van het water speelt een rol.
Zuurminnende kuipplanten (Nerium) mag je nimmer of nimmer gieten met kalkrijk water, gebruik dan regenwater.

In de eerste plaats is dit afhankelijk van de potgrond. Nieuw ingepot? 

Een goede kwaliteit potgrond bevat voeding voor ongeveer 6 weken. Een startbemesting. In de tweede plaats is dit seizoensgebonden. De bemesting begint meestal in het voorjaar. Bladplanten vragen een andere bemesting dan rijkbloeiende kuipplanten. Details over de specifieke bemestingsbehoefte kan je terugvinden in het teeltschema van de planten-modules. 

Over het algemeen gebruiken we de vloeibare mestoplossing zoals met kamerplanten het geval is. 

Er moet dan vooral bij veelvraten zoals Datura, die hoge dosissen nodig hebben, wel op worden gelet dat de planten niet worden overgeslagen, want dit gaat zeer ten koste van de bloei- en groeikracht. Na eind augustus is het raadzaam om geen mest meer te geven of in ieder geval veel minder. Dit om de planten te doen verhouten en afrijpen voor ze de winterperiode ingaan.

Er zijn nu ook voor de particulier gecoate meststoffen (gecoat= met harswand) in de handel verkrijgbaar. 

Dit zijn meststoffen die eenmalig per seizoen in de potgrond worden gestopt. De meststoffen komen langzaam en gedurende een lange periode vrij zodat de planten er een heel seizoen lang voldoende aan hebben. Pokon multicote en Osmocote (Sierra) zijn daar twee voorbeelden van. Deze korrels of "pillen" worden eenvoudig in de grond gestopt en de plant krijgt al naar gelang de temperatuur de benodigde hoeveelheid mest. Handig is op te letten of het voeding voor groene of bloeiende planten betreft. Bloeiende planten hebben namelijk een grotere behoefte aan Kalium. 
Let ook op de werkingsduur van deze gecoate meststoffen. Stem dit af op de periode dat je de meststoffen toediend, er rekening mee houdend dat de meststof best tegen eind augustus is uitgewerkt. 

Je hebt meestal keuze uit :
3-4 maanden
4-5 maanden
6 maanden
6-9 maanden.

Kuipplanten met vakantie?

Wanneer we denken aan de kuipplanten en de zomer dan denken we onmiddellijk aan "goed gieten". Immers tijdens de zomervakantie en daarna bloeien vele van onze mooiste kuipplanten. Tijdens deze bloeiperiode is de nood aan water groter.

Vele kuipplanten haten natte voeten, net als een te droge potkluit. Beide factoren zijn oorzaken van teleurstelling.

Net nu tijdens die zomermaanden trekken we erop uit. Veertien dagen tot 3 weken aan het zuiden... en de kuipplanten thuis?
Gelukkkig zorgen daar de buren voor maar die hebben niet altijd de nodige kennis. En wie zal de dorstige Datura's tweemaal per dag komen gieten? En ook de buren gaan natuurlijk op vakantie. Zie onze kuipplanten op het terras maar lijden. 

Uiteraard lijden de kuipplanten tijdens je afwezigheid, het tekort aan de nodige zorg is bij je thuiskomst niet meer in te halen.

Kan je daar dan wat tegen doen?

Jazeker. Wat betreft het watertekort kan je dit makkelijk oplossen met bijvoorbeeld een druppelbevloeiingssysteem. Per plant kan je een of meerdere druppelaars voorzien, zodat de kuipplant voldoende water heeft.
Ook de kuipplanten met kuip en al de volle grond in kan al veel droogtestress voorkomen.

Qua bemesting was je natuurlijk voorzienig genoeg en maakte je gebruikt van langdurige werkende gecoate meststoffen.

Ook al ben je zo'n fervente kuipplanten liefhebber en komen jouw kuipplanten deze zomer tijdens je afwezigheid niks tekort, ik geloof dat ook jij het deze keer voor het vlaggen heeft. 
Wie kan nu éénmaal voorzien dat er zoveel neerslag zal vallen ? Je druppelbevloeiing doet nu meer kwaad dan goed.

Met zoveel regen staan de kuipplanten beter eens beschut onder een afdakje. Zou de buurman er misschien aan gedacht hebben?

Dan zien we dan wel bij de thuiskomst.

De meest vorstbestendige planten tot -10 graden C zijn onder andere : 

Chamaerops humilis, Choisya ternata, Arbutus unedo, Callistemon, Cistus-soorten, Eriobotrya, Eucalyptus gunnii, Fatsia japonica, Lagerstroemeria, Laurus nobilis, Nandina, Olea, Pistacia, 
Pittosporum, Poncirus, Punica, Rosmarinus, Trachelospermum, Ficus carica en Viburnum tinus.

Bronvermelding:

Overgenomen uit de TK plantengids